2004
W czwartkowy wieczór w sali im. Romana Sichrawy (w ramach Festiwalu Iubilaei Cantus) odbyło się promocyjne spotkanie, które poprowadził znawca tej tematyki historycznej Piotr Gryglaszewski z Krakowa. Jego wprowadzenie do rozmowy – to był treściwy wykład na temat roli dworów w dziejach Polski, od zarania aż do czasów nam współczesnych.
Adam Mickiewicz nieprzypadkowo „Pana Tadeusza” zaczął od słynnego opisu dworu. Bo to był nie tylko dom, budynek, mieszkanie, ale także cała instytucja o znaczeniu gospodarczym i kulturotwórczym. Praktycznie w każdej miejscowości niegdyś był dwór, wokół którego toczyło się życie. Koło historii w sposób bezwzględny obeszło się z tymi obiektami. Dlatego – jak punktował Piotr Gryglaszewski – publikacja jest opowieścią o świecie, którego już tak naprawdę nie ma. Są tylko jego pozostałości, w formie lepiej lub gorzej zachowanych budowli, albo też – bardzo często – czas pokrył je ziemią, przestały istnieć, można je odnaleźć na starych fotografiach i obrazach lub we wspomnieniach.
Zasadniczą częścią wieczoru były opowieści Marzanny Raińskiej, o tym jak przez długie lata podróżowała po całej Małopolsce, od wioski do wioski, gromadząc setki zdjęć, spisując relacje spadkobierców lub nowych właścicieli, docierając też do licznych źródeł archiwalnych. Tak powstało monumentalne dzieło, eleganckie pod względem edytorskim, zawierające mnóstwo tekstowych informacji, pięknych starych ilustracji i nowych fotografii. Nie jest to taki sobie jeszcze jeden albumik, ale trzytomowe wydawnictwo popularnonaukowe, będące cennym dokumentem II dekady XXI wieku, jeśli chodzi o stan wiedzy na temat małopolskich dworów. Książka wyszła spod maszyn Drukarni Goldruk.
Wśród licznie zebranej publiczności znalazła się też grupa właścicieli dworów, którzy przybyli z różnych stron naszego regionu. Między nimi a autorką i Piotrem Gryglaszewskim wywiązała się ciekawa dyskusja na temat problemów, jakie się piętrzą przed osobami, którym marzy się mieszkanie „we dworze”. Kontrowersje wzbudza m.in. sposób odbudowy niektórych obiektów, naruszanie nie tylko stylu, ale nawet dobregu smaku estetycznego, jeśli chodzi o architekturę.
Marzanna Raińska przyznała, że kolejnym tematem, którym się już zajęła, są sokolnie, a tych na terenie Polski południowo-wschodniej zachowanych jest sporo, a i dawnych Kresach Wschodnich (dziś na Ukrainie) ich nie brakuje.
Dodajmy, że spotkaniu towarzyszyła muzyka polska fortepianowa w wykonaniu prof. Elżbiety Malczak i jej ucznia Wojciecha Żdżarskiego z Państwowej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Nowym Sączu. Ciekawe fragmenty prozy czytali Julia Kaczmarczyk i Jakub Bulzak. Podczas tego wieczoru uczestnicy mieli okazją nabyć „Dwory” po promocyjnej cenie, a ponadto zdobyć autograf autorki.
Fot. PG
