MCK SOKÓŁ TV

Festiwal IUBILAEI CANTUS | spot promocyjny

XXIV Sądecki Festiwal Muzyczny IUBILAEI CANTUS - PRO PATRIA SEMPER

Odsłon1610Zobacz więcej ...
IV Kongres Kultury Regionów

IV Kongres Kultury Regionów - zwiastun

Odsłon1852Zobacz więcej ...
8. Festiwal KinoJazda 2018 - relacja

8. Festiwal KinoJazda 2018 - relacja

Odsłon1626Zobacz więcej ...
Koncerty Wolności - relacja

9 września w pięciu miejscowościach Małopolski: Brzesku, Dobczycach, ...

Odsłon1760Zobacz więcej ...
IV Zjazd Karpacki

IV ZJAZD KARPACKI w 80. rocznicę Święta Gór w Nowym Sączu - wydarzenie ...

Odsłon1921Zobacz więcej ...

ETNOGRAFIA

Spisz jest krainą historyczną. Granice polskiej części Spisza przebiegają od ujścia Białki do Dunajca niedaleko Dębna Podhalańskiego, na wschód wzdłuż Dunajca do granicy państwa w rejonie słowackiej wsi Łysa nad Dunajcem, następnie na południe granicą państwa przez dolinę Zadniego Potoku, grzbietem Wyżniego Hardenu do szczytu Frankowej Góry, dalej wzdłuż granicy na zachód do doliny potoku Kacwin, po jej przecięciu południowymi stokami pasma Magury Spiskiej aż do górnej części doliną Białki na południe do wsi Jurgów i wzdłuż rzeki Białki do ujścia do Dunajca.

Administracyjnie położony jest na granicy powiatów nowotarskiego i wschodniej części tatrzańskiego. Pod względem topograficznym można go podzielić na dwie części: północną - pasmo Pienin Spiskich i południową - polską część Zamagurza Spiskiego. 

Z etnograficznego punktu widzenia Polski Spisz zamieszkują górale spiscy. W ich kulturze materialnej można z łatwością zauważyć wpływy państw, w których granicach znajdował się Spisz na przestrzeni dziejów, a zatem, obok elementów czysto polskich znajdziemy tu elementy kultury węgierskiej, niemieckiej, słowackiej, ale także - podobnie jak na całej góralszczyźnie - naleciałości wołoskie.
Ową wielokulturową mozaikę można zauważyć zarówno w folklorze muzyczno-tanecznym (obok swojsko brzmiących nazw tańców jak np.. "staro babo" czy "malorz" zobaczyć i usłyszeć można również "madziara"), jak i w stroju.

Charakterystyczne dla Spiszaków są haftowane zielone kamizelki, tzw. lajbiki, zdobione rzędami błyszczących guzików, które do złudzenia przypominają dawną część munduru naszych "bratanków". Obok charakterystycznych dla całej góralszczyzny kierpców występują tu często buty z cholewami, czasem z wycięciami pod kolanem na wzór węgierski.

W stroju kobiecym do dziś można spotkać spódnice z biało- czerwonego samodziału (kanafas) i charakterystyczne, zapinane jedynie w pasie gorsety. Najbardziej paradnym ubiorem kobiecym jest czerwona suknia złożona ze spódnicy i gorsetu obszytych złotymi galonami. Do tego "rąbkowy" czyli tiulowy fartuch, a całość uzupełniał czepek "z ząbkiem" na środku czoła. Do stroju odświętnego należał do niedawna biały, bogato zdobiony kożuch. Na polskim Spiszu taki strój zachował się zwłaszcza w okolicy Jurgowa.

Szczególnym znakiem współistnienia na Spiszu różnych kultur jest dialekt spiski, gdzie wśród wpływów węgierskich, słowackich czy ruskich spotkać można wiele germanizmów, będących śladem po osadnictwie niemieckim, a nazwy takich miejscowości jak Dursztyn, Falsztyn, Frydman są tego niezaprzeczalnym dowodem.

Dodaj na Wykop Dodaj na Facebook Dodaj na Blip Dodaj na Flaker Dodaj na Śledzika
- A A A +
DrukujDrukuj
E-mailE-mail
Wróć ...
[X]

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi
ustawieniami przeglądarki. Warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies możesz określić w Twojej przeglądarce.