1622
Tegoroczna edycja programu LABIRYNT HISTORII zainspirowana została ważną rocznicą wybuchu I Wojny Światowej. Pierwsza hekatomba XX wieku przyniosła zarówno tragedię i klęskę ludziom, których dotknęła, jak i kolosalne zmiany o charakterze społecznym i kulturowym. W efekcie wojny Polacy uzyskali niepodległość i odzyskali własną państwowość – a podzielone dotąd pomiędzy trzech zaborców ziemie zjednoczyły się. Głównym celem IX edycji LABIRYNTU będzie analiza wybranych historii rodzin i ludzi, których losy zmieniły się w wyniku wojny. W związku z ważnym celem LABIRYNTU jakim jest nauczanie i propagowanie kultury pokoju, edycja w 2014 r. skoncentruje się na prezentacji bardzo osobistego aspektu historii, wnikającego w życie ludzi, których losy i decyzje uzależniają się od wojennych wydarzeń. Będzie to zatem edycja ukazująca bardziej człowieka niż wojenne fakty oraz bardziej indywidualne przeżycia niż procesy historyczne.
dr Maria Molenda - prezes Fundacji Nomina Rosae
P R O G R A M
26 maja (poniedziałek)
- godz. 10.00, sala im. R. Sichrawy
wykład: I wojna światowa i jej wpływ na losy społeczeństw
dr hab. Jerzy Pająk - Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
- godz. 11.30, sala im. R. Sichrawy
wykład: Sądeczanie wobec wojny
mgr Łukasz Połomski - Fundacja Nomina Rosae w Nowym Sączu
fot. DB
fot. Piotr Droździk (Archiwum Fundacji Nomina Rosea)
- godz. 18.00, foyer sali im. L. Lipińskiego (od ul. Długosza)
otwarcie wystawy: Portret rodzinny 1914-1918
fot.PG
I wojna światowa to nie tylko historia wielkich bitw, strategii wojskowych i działań dyplomatycznych. Było to wydarzenie, które miało olbrzymi wpływ na losy wielu rodzin. Jej skutki niejednokrotnie ciążyły przez pokolenia w niektórych domach. Rodziny, które od lat działały w organizacjach niepodległościowych doskonale rozumiały powagę chwili. Ojciec i dziadek doskonale rozumiał syna, który chciał iść na wojnę, może nawet oddać życie za Ojczyznę. Walka o polskość, o historię i kulturę była wpisana w historie rodzinne wielu pokoleń sądeczan. Tak początek wojny wspominał Adam Benisz: „W domu rozgrywa się tragiczna scena rodzinna. Ojciec bowiem oświadcza, że w wojnie światowej idzie walczyć o wolność Polski śladami swojego ojca, weterana z 1863 roku, przy boku syna. Matka w płacz. Ojciec ustępuje, lecz grube ciężkie łzy spływają po tej surowej twarzy jako wyraz żalu, że nie dane mu jest walczyć o Polskę”. Takie historie miały miejsce w wielu polskich domach. Współczesna historia wydarzenia tragiczne tej wojny często wrzuca do worka pełnego statystyk. Śmierć głowy rodziny, ukochanego syna czy brata to jednak przerwane życie, które niosło ze sobą konsekwencje i rozpacz kilkudziesięciu osób. Dramatyczne pytania dzieci o tatusia, rozpadające się majątki i okropna bieda to tylko niektóre obrazki z codziennego życia wdów i matek samotnie wychowujących dzieci. Mimo to, te bohaterskie kobiety potrafiły znaleźć także czas aby poświęcić się rannym, chorym i potrzebującym. To był ich wkład w walkę, który także prezentuje wystawa. Zdarzały się rodziny, które całe angażowały się w działalność niepodległościową i wojskową. Najczęściej były bardziej świadome narodowo i zgadzały się posłać synów do Legionów. Większość rodzin została jednak wplątana w konflikt, który je zupełnie nie interesował. Jednak w obydwu przypadkach tak samo utrzymywano korespondencję z bliskimi, tak samo martwiono się o losy żołnierzy, tęskniono za nimi i tak samo przeżywano bolesną stratę. Często wdowy nawet nie wiedziały jak zginęli ich mężowie, nikt z rodziny nie zapalił świeczki na grobie bliskiej im osoby.
Prezentowana wystawa przybliża losy zaledwie kilku rodzin sądeckich. Wiele historii pozostaje nieodkrytych i odeszło razem z pokoleniem weteranów wielkiej wojny. Zdjęcia i zapisane słowa próbują oddać nam tylko namiastkę tamtych dni. Nie udało się jednak przekuć w materiał dokumentacyjny łez matek, żon i osób, które straciły bliskie im osoby. Nie uda się nigdy dobrze przedstawić uśmiechu dziecka, które widziało ojca wracającego z dalekiego frontu i żony całującej wracającego męża. Nie było takiej rodziny, na którą ten czteroletni konflikt nie miałby żadnego wpływu, w której nie pozostałaby jakaś historia z tego okresu.
Łukasz Połomski
*na zdjęciach Karol Zając w wojsku austriackim - zdjęcia z prywatnych zbiorów rodziny
27 maja (wtorek)
- godz. 10.00, sala Multimedialna
seans filmowy: Bardzo długie zaręczyny, reż. Jean-Pierre Jeunet
oraz dyskusja z udziałem: filmoznawcy mgr. Karola Szafrańca i psychologa mgr. Bogdana Kajzera
Adaptacja powieści Sebastiena Japrisota. Reżyser Amelii ponownie zatrudnia Audrey Tautou do głównej roli i zabiera widzów w niezwykłą filmową podróż, będącą jednocześnie dramatyczną opowieścią o wojnie i wzruszającą baśnią o miłości. Końcówka I wojny światowej. Mathilde dowiaduje się, że jej narzeczony został postawiony przed sądem wojennym i skazany na pozostanie na ziemi niczyjej, co oznacza pewną śmierć. Nie mogąc pogodzić się z sytuacją, dziewczyna wyrusza w długą i niebezpieczną podróż, by odnaleźć ukochanego. Jeunet, w charakterystyczny dla siebie sposób łączy widowisko historyczne z groteską i surrealistyczną, oniryczną baśniowością. Wykorzystuje do tego archetypiczny motyw wędrówki bohaterki, która służy nie tylko ocaleniu miłości, ale też ma charakter poznawczy. Nieodzownym elementem tworzącym nastrój filmu, jest muzyka znanego z filmów Davida Lyncha - Angelo Badalamentiego.
Karol Szafraniec
fot. Piotr Droździk (Archiwum Fundacji Nomina Rosea)
28 maja (środa)
- godz. 10.30, sala Multimedialna
I ciągle na niego czekam… - panel dyskusyjny poświęcony losom rodzin w czasie I Wojny Światowej na przykładzie Francji i ziem polskich
z udziałem: dr Katarzyny Sierakowskiej - Instytut Historii PAN w Warszawie oraz dyrektora Xaviera Pierson - Muzeum Pamięci Bitwy pod Verdun we Francji
fot. WŻ, DB
fot. Piotr Droździk (Archiwum Fundacji Nomina Rosea)
29 maja (czwartek)
godz. 8:30, sala im. R. Sichrawy
warsztaty psychologiczne: Pamiętnik wojenny
prowadzenie: mgr Bogdan Kajzer
- godz. 18:00, sala im. R. Sichrawy
KONCERT Zmierzch Fin de siècle
wykonawcy: Martyna Klupś-Radny - flet poprzeczny,
dr Iwona Popławska-Zimowska - fortepian
Biografia Martyny Klupś-Radny - tutaj
Program koncertuFrancis Poulenc (1899-1963), Sonata na flet i fortepianCésar Franck (1822-1890), Sonata na flet i fortepian A-durPaul Taffanel (1844-1908), Fantazja na temat opery „Wolny strzelec” Carla Marii von WeberaPierre Octave Ferroud (1900-1936), Trois piéces pour flûte(nr 3 Toan‑Yan „La Féte du double Cinq”)Tadeusz Szeligowski (1896-1963), Sonata na flet i fortepian(I Allegro moderato, II Andante cantabile)
fot. Piotr Droździk (Archiwum Fundacji Nomina Rosea)
Konkurs literacki dla młodzieży „Rodzina 1914-1918”.
Termin nadsyłania prac - do 31 października 2014
Rozstrzygnięcie konkursu - 18 listopada 2014
Do pobrania:
Na wszystkie wydarzenia programu WSTĘP WOLNY!
Rezerwacja miejsc na wykłady, warsztaty oraz sens filmowy od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-16.00: tel.: 18 4482634,
e-mail: m.baran@mcksokol.pl
Bezpłatne wejściówki na koncert (29.05.) - do odebrania w Kasie MCK SOKÓŁ
 |
 |
| www.labirynthistorii.pl | www.nomina.pl |
Pakiet dla szkół - do pobrania:
